Λαογραφία Νεραϊδοχωρίου

Μαρόσα - Νεράιδα Το Νεραιδοχώρι είναι κτισμένο ανάμεσα στα ψηλά βουνά Μαρόσα και Νεράιδα. Η παράδοση αναφέρει οτι υπήρχαν κάποτε στο χωριό δυο πλούσια και όμορφα κορίτσια. Το ένα το έλεγαν Μαρία - "Μάρω" και το άλλο Νεραϊδούλα. ( συνεχίζεται ... )	Φαράγγι Μάννας Μεγάλι απότομη χαράδρα μεταξύ των χωριών Περτούλι και Βετερνίκο. Ο Κιπτινέλος και η Φούρκα άγρια και δυσπρόδιτα βουνά σχηματίζουν το φαράγγι της μάννας, για το οποίο παλιός γιδάρης διηγόταν την κατοπινή παράδοση. ( συνεχίζεται ... )
Καρπούζα Κάποια άνοιξη ο πριονάς του χωριού βρήκε σε μικροσπηλιά πλάι στο πριόνι του ένα κοριτσάκι. Ο προιονάς που δεν είχε δικά του παιδιά, με χαρά πήρε το μικρό να τ' αναθρέψει σα να' ταν δικό του παιδί. ( συνεχίζεται ... )	Βρυκολάκια Τα βρυκολάκια, οι σκοτεινές αυτές δυνάμεις που τις νύχτες φοβερίζουν τους ανθρώπους, προέρχονται απο τους πεθαμένους που από αφροντισιά των δικών τους, αφέθηκαν να πατηθούν από γάτες ή σκυλιά. ( συνεχίζεται ... )
Καλλικαντζάρια Τα καλλικαντζάρια, από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα κατεβαίνουν τις νύχτες απο τα μπουχαριά (ή καπνοδόχοι). Οι γυναίκες βουλώνουν απο βραδύς τα τζάκια με χονδρά μάλλινα υφάσματα, ώστε να εμποδίσουν την είσοδό τους στο σπίτι. ( συνεχίζεται ... )	Λάμιες Οι Λάμιες κατα την παράδοση τρώνε τους ανθρώπους. Οι μάννες για να φοβίσουν τα παιδιά τους που ατακτούνε,λένε πως έρχεται η Λάμια. Έτσι τα παιδια πάνε και πλαγιαζουν. ( συνεχίζεται ... )
Κόρπου ή Κόμπου Στον ελατόφυτο αυχένα Λάντζου - Βετερνίκ υπήρχε παλιό ερειπωμένο κτίσμα, πιθανά Τούρκικο ταμπούρι (στρατιωτικό φυλάκιο). Λίγο πιο πέρα από το ταμπούρι αυτό υπήρχαν δυο μνήματα. ( συνεχίζεται ... )	Η βρύση στα κορίτσια Η παράδοση λέει οτι τρία κορίτσια του Βετερνικιού για ν' αποφύγουν τον βιασμό και τα μαρτύρια των Αρβανιτάδων τρέξανε και κρυφτήκανε στους λόγκους της Μαρόσας. ( συνεχίζεται ... )
Μπισάρκα Στο Πυργιώτικο βουνό σώζονται τα ερείπια μικρού μοναστηριού. Εδώ λένε ζούσε καλόγηρος που ανήκε στα μοναστήρια των Μετεώρων. ( συνεχίζεται ... )	Αρκουδότρυπα Βετερνίκου Στη ράχη Όρνιο του Βετερνίκου ανοίγεται βαθειά τρύπα που στα παλιά χρόνια φώλιαζε μια αρκούδα. Κάθε νύχτα το θεριό βγαίνοντας απ'τη σπηλιά έκανε μεγάλες ζημιές στο βιό τους. Οι χωριάτες για να απαλαγούν ... ( συνεχίζεται ... )
Σκάλα Παλαιοβετερνίκου Λένε πως από τη σκάλα αυτή κάποτε γκρεμίστικε ένα γαϊδουρι και συντρίφτηκε. Από τότε τις νύχτες ... ( συνεχίζεται ... )	Παλιοχώρι ή Παλιοβετερνίκ Λίγο έξω απο το Βετερνίκ κάτω απο το δρόμο που οδηγεί στην Πύρρα υπάρχουν τα ερείπια του παλιού χωριού, που καταστράφηκε άγνωστο πότε. ( συνεχίζεται ... )
Μοναστήρη Τσιούκας Πλάι απ' το βουνό Μπανταμάρι σηκώνεται το απότομο βουνό Τσιούκα πάνω στο οποίο υπήρχε άλλοτε θαυματουργό παλιοκλήσι. Κανείς δεν ξέρει το πώς καταστράφηκε. ( συνεχίζεται ... )

Μαρόσα - Νεράιδα

Το Νεραιδοχώρι είναι κτισμένο ανάμεσα στα ψηλά βουνά Μαρόσα και Νεράιδα. Η παράδοση αναφέρει οτι υπήρχαν κάποτε στο χωριό δυο πλούσια και όμορφα κορίτσια. Το ένα το έλεγαν Μαρία ¨Μάρω¨ και το άλλο Νεραϊδούλα. Κλέφτες πατήσανε στο χωριό γυρεύοντας να πάρουν αιχμάλωτες τις δυο κοπέλες. Μα εκείνες κατόρθωσαν να ξεφύγουν. Η μια ανέβηκε στην κορυφή του ενός βουνού και η άλλη στην κορυφή του άλλου βουνού. Όταν οι κλέφτες φύγανε τα κορίτσια δεν γυρίσανε στο χωριό. Είχαν χαθεί. Οι γέροι και οι γριές του χωριού λέγανε οτι πολλές φορές, τις φεγγαρόλουστες βραδυές βλέπανε τις σκιές τους και τις σκοτεινές νύχτες ακούγανε τις παραπονιάρικες φωνές τους. Από τότε τα βουνά ονομάστηκαν "Μαρόσα" και "Νεράιδα". Απ' την παράδοση αυτή το χωριό έλαβε το όνομα "Νεραιδοχώρι".

Φαράγγι Μάννας

Μεγάλη απότομη χαράδρα μεταξύ των χωριών Περτούλι και Βετερνίκο. Ο Κιπτινέλος και η Φούρκα άγρια και δυσπρόσιτα βουνά σχηματίζουν το φαράγγι της μάννας, για το οποίο παλιός γιδάρης διηγόταν την κατοπινή παράδοση, " Τα δυό σκυλοβούνια έλεγε, ήταν άλλοτε στα παλιά χρόνια ανταμουμένα και απάνου πάνου ξεχώριζαν δυό τρανά τσουγκριά το 'να πλάι στ' άλλο. Τις αυγές σύνταχα ένας στερφάρης τσοπάνης, ψηλός σαν κυπαρίσι με πλατύ τ' αστήθι, Κιπτινέλο τον κράζανε στο χωριό του το Βετερνίκ και μια τσοπανοπούλα λιανή κ' αψηλή σαν ξύλο φούρκας, γι' αυτό στο χωριό της το Περτούλι τη νοματίζανε "Φούρκα", βγαίνανε πάνου στα τσουγκριά κι' αγνάντευαν τα όμορφα τα τόπια. Ενα πρωινό που ο Κιπτινέλος ανεβασμένος στο τσουγκρί βαρούσε στη φλογέρα του ερωτικό τραγούδι κι' Φούρκα αντίκρυ του το κλωθογύριζε σιγοτραγουδώντας, ένας κουρνιαχτός σκώθηκε, μια βουή ακούστηκε και το βουνό με τα τσουγκριά τραντάχτηκε, σείστηκε δώθε - κείθε, άνοιξε με μιας σε δυό, κύλισαν χώματα, κοτρώνια, γενήκανε σάρες, ρούσαν τα χαλιάδια σαν ποτάμι. Τα τσοπανόπουλα κατρακύλισαν, βούλιαξαν παν' κι' ακόμα παν' κατ' στουν άπατου τουν πάτου. Στο χωριό οι γερόντοι Σαρακατσαναίοι έχουν να λένε, πως τα παιδιά πετρωμένα βρίσκονται πίσω απ' την πλακανήθρα της σπηλιάς, που στα χρόνια του Γιουσούφ Αράπη και της Επανάστασης οι πρόγονοί τους κρύψανε μέσα τις άγιες εικόνες και τα δικά τους πράγματα. Λέν ακόμα οτι στις χινοπωριάτικες νύχτες ακούνε κι απελπιστικές φωνές να βγαίνουν απ' τα βάθη της σπηλιάς ή απ' τον ολόρθο βράχο που μοιάζει σα μεγάλη ασπρόκοττα. Κι' οι χωριάτες ξηγάνε πως οι φωνές βγαίνουν απ' τα πλακωμένα τσοπανόπουλα."

Καρπούζα

Κάποια άνοιξη ο πριονάς του χωριού βρήκε σε μικροσπηλιά πλάι στο πριόνι του ένα κοριτσάκι. Ο πριονάς που δεν είχε δικά του παιδιά, με χαρά πήρε το μικρό να τ' αναθρέψει σα να' ταν δικό του παιδί. Το κορίτσι μεγάλωσε. Ένας νειός του χωριού τ' αγάπησε. Μα ο πατέρας του ποτέ δεν θα 'βαζε στο σπίτι του ένα μπαστάρδικο. Γι' αυτό έσπευσε να παντρέψει το γιό του μ' άλλο κορίτσι. Η κόρη του πριονά κατασυντριμμένη, άφησε το σπίτι ένα δείλι και χάθηκε. Ο πριονάς πουθενά δεν μπόρεσε να τη βρεί, αφού αυτή είχε τρυπώσει στη σπηλιά της νεράιδας, λίγο πιο πάνω από το πριόνι. Εκεί έμεινε χρόνια πολλά τρώγοντας αγριομέλι και αγριόχορτα ώσπου μια μέρα Νεραϊδοπαρμένη γριούλα, τη βρήκαν πνιγμένη στο βυθό του ποταμιού απ' το οποίο τόσες αυγές την είχαν ακούσει να φωνάζει ζητώντας διάφορα πράγματα, που της άφηναν κάπου εκεί οι γριές του χωριού και την είχαν ιδεί να λούζεται έχοντας δεμένο στη μέση ένα μεγάλο νεροκάρπουζο. Από τότε ο βυθός του ποταμιού πήρε το όνομα Καρπούζα.

Βρυκολάκια

Τα βρυκολάκια, οι σκοτεινές αυτές δυνάμεις που τις νύχτες φοβερίζουν τους ανθρώπους, προέρχονται απο τους πεθαμένους που από αφροντισιά των δικών τους, αφέθηκαν να πατηθούν από γάτες ή σκυλιά. Για βρυκολάκια θεωρούν στα χωριά τους αφορισμένους και τους καταραμένους. Κατα την παράδοση, τα βρυκολάκια περνούν στα χωριά μεταμορφωμένα σε πολύχρωμα άγρια άλογα, που στη διάβα τους φωνάζουν και χλιμιντρίζουν.

Καλλικαντζάρια

Τα καλλικαντζάρια, λένε πως είναι άσχημα και τριχωτά όντα, με κέρατα, μεγάλα αυτιά, κατακόκκινα γουρλωτά μάτια, δόντια αγριογουρουνιού, χέρια μακριά, με νύχια αετού στα δάχτυλα. Απο τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα κατεβαίνουν τις νύχτες απο τα μπουχαριά (ή καπνοδόχοι). Οι γυναίκες βουλώνουν απο βραδύς τα τζάκια με χονδρά μάλλινα υφάσματα, ώστε να εμποδίσουν την είσοδό τους στο σπίτι. Όλες αυτές τις μέρες οι γυναίκες κατέχουνται από αόριστο φόβο, που μεταδίδουν και στα παιδιά τους, που έτσι γίνουνται πιο φρόνιμα και πάνε να πλαγιάσουν. Τα καλλικαντζάρια έρχουνται, έχοντας κρεμασμένα στο λαιμό τους, κουδούνια και κιπριά. Ο ερχομός τους, η διάβα τους προκαλεί ένα συριστικό βούισμα. Μόλις φτάνουν, αρχίζουν να χορεύουν και να σφυρίζουν. Φεύγουν την αυγή μόλις λαλήσει ο κόκκορας. Για να τα εξευγενίσουν τοποθετούν στο τζάκι τηγανίτες, κομμάτι κηρύθρας με μέλι, κάστανα, καρύδια, κυδώνια κι' άλλα ζαχαρωτά, που τα καλλικαντζάρια δεν τρώνε αλλά τα αγγίζουν ή τα κατουράνε. Αφού τα μολύνουν φεύγουν. Από τον ερχομό τους οι χωριάτες ύστερ' απο το βραδινό φαγητό, δεν δουλεύουν, όπως κάνανε πριν, νυχτέρι. Κοιμούνται νωρίς και σηκώνουνται την κονταυγή που φεύγουν τα καλλικαντζάρια, για να συνεχίσουν και συμπληρώσουν τη δουλειά που άφησαν απο βραδύς.

Λάμιες

Οι Λάμιες κατα την παράδοση τρώνε τους ανθρώπους. Οι μάννες για να φοβίσουν τα παιδιά τους που ατακτούνε, λένε πως έρχεται η Λάμια. Έτσι τα παιδια πάνε και πλαγιαζουν. Λένε ακόμα το παραμύθι του Κοντορεβυθούλη, που κρυμμένος σε ντουβάρι, σκοτώνει με το σπαθί του τη Λάμια που περνά. Έτσι τρυπώντας την κοιλιά της Λάμιας βγαίνουν οι φαγωμένοι άνθρωποι ζωντανοί. Οι χωριάτες ορίζουν κατοικία της Λάμιας, σπίτια με υπόγειους λαβυρίνθους και κρυμμένους εξώστες. Για να φυλάγεται η Λάμια έχει μια πέρδικα που με το λάλημά της την ειδοποιεί οτι κάποιος περνάει έξω από τη σπηλιά της. Κατά τη μυθολογία, η Λάμια κορίτσι του Βήλου και της Λιβύης αγαπήθηκε απο το Δία. Η Ήρα από ζήλια σκοτώνει το παιδί τους και η Λάμια απ' τον καϋμό της γίνηκε φάντασμα.

Κόρπου ή Κόμπου

Στον ελατόφυτο αυχένα Λάντζου - Βετερνίκ υπήρχε παλιό ερειπωμένο κτίσμα, πιθανά Τούρκικο ταμπούρι (στρατιωτικό φυλάκιο). Λίγο πιο πέρα από το ταμπούρι αυτό υπήρχαν δυο μνήματα. Η ανασκαφή τους έφερε στο φώς δυο σκελετούς. Ο ένας ήταν ολόκληρος και το μάκρος του έφθανε τις 16 σπιθαμές, ο άλλος βρέθηκε μισός από τη μέση και πάνω. Ο πρώτος είχε στο δάχτυλό του χαλκινο δακτυλίδι που ήταν τόσο μεγάλο ώστε να χωρούν σ' αυτό τρία δάχτυλα τωρινού ανθρώπου. Η παράδοση αναφέρει οτι οι Λαντζωνίτες είδανε δυο σκέλους που όσο τους πλησιάζανε, τόσο αυτοί απομακρυνότανε.

Η βρύση στα κορίτσια

Στις πλαγιές της Μαρόσας είναι η βρύση των κοριτσιών. Η παράδοση λέει οτι τρία κορίτσια του Βετερνικιού για ν' αποφύγουν τον βιασμό και τα μαρτύρια των Αρβανιτάδων τρέξανε και κρυφτήκανε στους λόγκους της Μαρόσας. Οι Αρβανίτες όμως τα ανακαλύψανε. Καιροφυλαχτώντας τα παιάσανε στη βρύση και τα σφάξανε.

Μπισάρκα

Στο Πυργιώτικο βουνό σώζονται τα ερείπια μικρού μοναστηριού. Εδώ λένε ζούσε καλόγηρος που ανήκε στα μοναστήρια των Μετεώρων. Από την εποχή που χάθηκε το μοναστήρι και η εκκλησιά, οι γελαδάρηδες ακούνε να βγαίνει από τη ρίζα ξερελατιού, μια μισοσβησμένη γεροντική φωνή, σα να ψάλλει με την μύτη κάποιο τροπάριο. Κανείς όμως δεν είδε το γέρο αυτό. Οι πιο πολλοί λένε πως κάποιος Άγιος πρέπει να είναι αυτός που ψάλλει. Το Μοναστήρι καταστράφηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από χιονοστιβάδα (Σκαβαλιά).

Αρκουδότρυπα Βετερνίκου

Στη ράχη Όρνιο του Βετερνίκου ανοίγεται βαθειά τρύπα που στα παλιά χρόνια φώλιαζε μια αρκούδα. Κάθε νύχτα το θεριό βγαίνοντας απ'τη σπηλιά έκανε μεγάλες ζημιές στο βιό τους. Οι χωριάτες για να απαλαγούν απ' το κακό πήγαν και κρυφτήκανε γύρω απ'τη σπηλιά κι όταν είδαν πως η αρκούδα μπήκε μέσα στη σπηλιά, σπεύσανε και κλείσανε το στόμιο μ'ασήκωτες πέτρες, λογαριάζοντας οτι θα ψοφίσει από την πείνα. Από τη στιγμή όμως αυτή, μεγάλο θανατικό έπεσε στο βιό τους. Δεν ήξεραν τι να κάνουν. Κάποιος ςίπε να πάνε στη σπηλιά να βγάλουν την ψόφια αρκούδα, να την κάψουν και πάνω στον καπνό να περάσουν τα πρόβατα να καπνιστούν για να φύγει η αρρώστια. Έτσι και έγινε. Πήγανε στη σπηλιά, τραβήξανε τις πέτρες, μπήκανε μέσα αλλά αρκούδα δεν βρήκανε πουθενά. Τοτε ξηγήσανε πως το θεριό που τους ζημίωνε, θα' ταν κάποιο χαμοδράκι πού 'περνε φωνή αρκούδας. Γι' αυτό πήραν τα πρόβατα και πήγαν σ' άλλο λιβάδι.

Σκάλα Παλαιοβετερνίκου

Λένε πως από τη σκάλα αυτή κάποτε γκρεμίστηκε ένα γαϊδουρι και συντρίφτηκε. Από τότε τις νύχτες οι αγωγιάτες περνώντας τη σκάλα βλέπουν ένα γαϊδουρινό μαύρο ¨ίσκιο να περνάει γρήγορα, να γκαρίζει, να πηδάει, να κλωτσάει και να πετάει φλόγες απ' τα μάτια του. Στο θέαμα οι παλιοί αγωγιάτες κλαίγανε, ενώ οι γυναίκες σταυροκοπιένται για να μην πάθουν κακό.

Παλιοχώρι ή Παλιοβετερνίκ

Λίγο έξω απο το Βετερνίκ κάτω απο το δρόμο που οδηγεί στην Πύρρα υπάρχουν τα ερείπια του παλιού χωριού, που καταστράφηκε άγνωστο πότε. Η παράδοση αναφέρει οτι στα χαλάσματα παρουσιάζονται κάτι φαντάσματα με μεγάλα κεφάλια, που μιλούν βαριά άγνωστη γλώσσα.

Μοναστήρη Τσιούκας

Πλάι απ' το βουνό Μπανταμάρι σηκώνεται το απότομο βουνό Τσιούκα πάνω απο στο οποίο υπήρχε άλλοτε θαυματουργό παλιοκλήσι. Κανείς δεν ξέρει πώς το παλιοκλήσι καταστράφηκε. Ξέρουν όμως οτι ύστερα από την καταστροφή του έπεσε στο χωριό άγνωστη αρρώστια που προκαλούσε πολλά θανατικά. Λένε πως ο προύχοντας Γιώργος Χατζηπέτρος είδε στον ύπνο του μια όμορφη γυναίκα με λαμπερό στεφάνι στο κεφάλι να του λέει να χτίσει εκεί στο παλιοκλήσι μοναστήρι. Έτσι χτίστηκε το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής (Τσιούκας).